Καλλικράτης. Στο βάθος διάλυση;

Κοντά τριάντα χρόνια σκέφτομαι και ξανασκέφτομαι την απόφαση που πήρα γύρω στα 25 μου να απέχω συνειδητά από κάθε εκλογική διαδικασία. Ουδέποτε μπόρεσα να βρω κάποιον επαρκώς πειστικό λόγο που θα με οδηγούσε σε αναθεώρησή της και θα με έστελνε στην εκλογική κάλπη. Έτσι η αφεντιά μου συνέχισε να καταγράφεται μαζί με κάποιες ακόμα χιλιάδες «πολιτών» που απείχαν και που μαζί με τους πεθαμένους (τους παραμένοντες όμως στους εκλογικούς λεγόμενους καταλόγους) διαμορφώνουν το «ποσοστό αποχής».

Με τις εκλογές του Νοέμβρη να απέχουν κάποιες λίγες μέρες, σκέφτομαι πως αυτή τη φορά υπάρχει ένας εξαιρετικά σημαντικός και εντελώς καινούργιος λόγος που από μόνος του είναι επαρκής όχι μόνο να με κρατήσει για μια ακόμα φορά μακριά από την κάλπη, αλλά που με υποχρεώνει κατά κάποιον τρόπο να τον κοινοποιήσω όπου και όπως μπορώ. Και ο λόγος είναι ότι βρίσκομαι κοντά στην εκτίμηση πως το σχέδιο Καλλικράτης, που η νομιμοποίηση εφαρμογής του θα προέλθει από τις μεθαυριανές εκλογές, αποτελεί τον Δούρειο ίππο για τη διάλυση της χώρας. Εννοώ την πραγματική διάλυση τής υπόστασής της ως χώρας.

Δίχως να με αφορούν οι θεωρίες συνομωσίας και τα τέτοια, αρχίζω να καταλαβαίνω πως τα παγκόσμια συμφέροντα, που σχεδιάζουν παγκόσμια διακυβέρνηση, μάλλον έχουν σημειώσει στο χάρτη την Ελλάδα σαν μια περιοχή σοβαρού οικονομικού και γεωπολιτικού ενδιαφέροντος. Ο γεωγραφικός - διοικητικός τεμαχισμός της χώρας με τρόπο που να μπορεί να εξυπηρετήσει διαφορετικούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης και, κατά συνέπεια, διαφορετικό επίπεδο ποιότητας ζωής μεταξύ των «αυτοδιοικούμενων περιοχών» μου φαίνεται ότι αποτελεί τον πολιορκητικό κριό για την επιζητούμενη διάλυσή της. Αντιλαμβάνομαι ότι πρόκειται για σχεδιασμό μεσομακροπρόθεσμο, δηλαδή για ένα σχέδιο με ορίζοντα δεκαετιών. Αν υλοποιηθεί, το πιθανότερο είναι πως δεν θα προλάβω να το δω, αλλά πάντως μπορώ να φανταστώ τη μέρα που η πλούσια αυτοδιοικούμενη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας θα έχει τον ρόλο του δανειστή της φτωχής περιοχής της Ηπείρου… Μπορώ δηλαδή να φανταστώ, με ανατριχίλα, μια κατάσταση όπου δεν θα έχει διαρραγεί απλά ο κοινωνικός ιστός αλλά και ο εθνικός ιστός. Μια κατάσταση όπου ο Έλληνας κάτοικος της πλούσιας Μακεδονικής ή Πελοποννησιακής περιφέρειας θα διάκειται εχθρικά προς τον φτωχό (τον τεμπέλη δήθεν) κάτοικο των περιφερειών της Ηπείρου ή της Θράκης. Καθόλου απίθανο δεν μου μοιάζει κάτι τέτοιο και ούτε μπορεί να χαρακτηριστεί ως απίθανο, όταν σήμερα η γερμανική κοινή γνώμη, για παράδειγμα, φαίνεται να είναι πεπεισμένη για τους «τεμπέληδες» Έλληνες, για την τεμπελιά των οποίων δύσθυμα καλείται να πληρώσει κατιτίς…

Μια συζήτηση που δεν έγινε

Η φειδωλή παροχή πληροφόρησης και τα πολύ σκοτεινά σημεία του «Καλλικράτη» είναι που με έβαλαν στην πρίζα. Μπορεί να φαίνεται σαν να ψάχνω ψύλλο στα άχυρα, αλλά, αν πράγματι υπάρχει τέτοιος ψύλλος, τότε δεν είναι σαν όλους τους άλλους, είναι νομίζω θανατηφόρος.

Αντιλαμβάνομαι ότι κάποιος που θα ακούσει αυτούς τους συλλογισμούς δύσκολα θα τους πάρει στα σοβαρά. Το πιθανότερο είναι να τους θεωρήσει φοβικούς συλλογισμούς ενός γραφικού τύπου. Είναι φυσικό αυτό, αφού κανένας δεν μιλάει για τέτοιο θέμα. Κανένα πολιτικό κόμμα, κανένας σχηματισμός εκλογικός και κανένας φορέας πολιτικής- κοινωνικής άποψης δεν διατυπώνει – τουλάχιστον από όσο ξέρω - ούτε καν υπόνοια τέτοιου ενδεχομένου. Αλλά αυτό δεν παρέχει κατά την άποψή μου κάποιο επίπεδο ασφαλούς απώθησης αυτών των «φοβικών» συλλογισμών. Τυχαίνει να θυμάμαι πως, όταν κάποιοι εκδηλώναμε ανάλογους «φοβικούς» συλλογισμούς στις αρχές της δεκαετίας του 80, ως προς τις προοπτικές της ένταξης της χώρας στην (τότε) ΕΟΚ, χαρακτηριζόμασταν και τότε ως (τουλάχιστον) γραφικοί. Τι να το κάνω που σήμερα, μετά από τρεις δεκαετίες, όλο και πιο πολλοί συνομήλικοί μου προσχωρούν στις τότε δήθεν φοβικές εκτιμήσεις των τότε δήθεν γραφικών. Τώρα είναι κατόπιν εορτής. Το έγκλημα (κατά του λαού και της χώρας) συντελέστηκε. Και το έγκλημα αναγνωρίζεται με επίσημο τρόπο και περιγράφεται σαν οικονομική υποδούλωση της χώρας και ταυτόχρονη απώλεια μέρους (!) της εθνικής της ανεξαρτησίας. Έγκλημα που αναγορεύει τους θύτες σε σωτήρες.

Η ολοσχερής απουσία πολιτικής συζήτησης για το σχέδιο Καλλικράτη και η προσπάθεια να οργανωθούν και να περάσουν στα μάτια του κόσμου οι πρώτες κατά Καλλικράτη εκλογές, όπως περίπου περνούσαν μέχρι τώρα οι συνήθεις ανά τέσσερα χρόνια δημοτικές εκλογές, εξαρχής δεν μου φάνηκαν επιλογές αθώες. Αυτό που με έβαλε περισσότερο σε σκέψεις είναι πως κουβεντιάζοντας το ζήτημα βεβαιώθηκα ότι οι περισσότεροι συνομιλητές μου δεν είχαν κάνει πολύ απλούς συλλογισμούς, δεν είχαν σχεδόν κανένα σχετικό συλλογισμό. Είχαν πράγματι την εντύπωση πως πρόκειται για εκλογές, όπως συνήθως, για ανάδειξη τοπικών αρχών. Είχε άλλωστε προηγηθεί του «Καλλικράτη» ο «Καποδίστριας», που οι πολέμιοί του εξαντλήθηκαν σε κάποιες τοπικές εξεγέρσεις για τη διατήρηση «ιστορικών» δήμων. Κάπως έτσι φάνηκε πως έχουν κατανοηθεί και οι περί τον Καλλικράτη αντιρρήσεις και αντιδράσεις. Όταν όμως έδειξα τον «πολιτικό» χάρτη της Ελλάδας και ρώτησα τους συνομιλητές μου, «πώς θα είναι αυτός ο χάρτης έπειτα από τις μεθαυριανές κατά Καλλικράτη εκλογές;» πραγματικά συνοφρυώθηκαν. Κανένας δεν είχε σκεφτεί πως τα 52 χρώματα (νομοί) του χάρτη θα εξαφανιστούν και θα αντικατασταθούν από 13 χρώματα όσες και οι περιφέρειες. Δεν είχαν σκεφτεί πως από αύριο δεν θα διδάσκονται τα παιδιά μας το νομό Έβρου με πρωτεύουσα την Αλεξανδρούπολη, το νομό Ροδόπης με πρωτεύουσα την Κομοτηνή κ.ο.κ.. Θα μαθαίνουν, περιφέρεια Θράκης με πρωτεύουσα την Ξάνθη! Μετά από αυτή τη «διαπίστωση» το μυαλό άρχισε να ανεβάζει στροφές… Έτσι στην επόμενη πεζή και ανούσια ερώτηση περί της μεταβολής του πρωτοκόλλου για την τοποθέτηση των «επισήμων» στην εξέδρα παρακολούθησης της παρέλασης για την 25η Μαρτίου, οι γνώμες είχαν προβληματισμό. Πράγματι ο Περιφερειάρχης (αποκαλούμενος και μικρός Πρωθυπουργός) είναι τώρα αιρετός και όχι διορισμένος. Για να εκλεγεί χρειάστηκε να τον ψηφίσουν πολλές χιλιάδες παραπάνω ψηφοφόροι από όσους ψήφισαν για να εκλέξουν βουλευτή – υπουργό. Έχει επομένως πιο ισχυρή νομιμοποίηση, άρα είναι δεύτερος στην τάξη μετά τον Πρωθυπουργό. Και ποιο θα είναι το θεσμικό όργανο που θα καλύπτει τους μικρούς Πρωθυπουργούς; Θα θεσπιστεί κάποιου είδους Κογκρέσο ή Γερουσία; Οι αποφάσεις του θα είναι εκτελεστικές ή και νομοθετικές; Ισχυρότερες ή λιγότερο ισχυρές από εκείνες της Βουλής; Θα έχουν οι κυβερνήτες της περιφέρειας δικαίωμα να θεσπίζουν περιφερειακή φορολογία; Και πολλά άλλα τέτοια στα οποία ασφαλώς δεν υπάρχουν απαντήσεις αν και ως ερωτήματα φαίνεται να είναι απολύτως ρεαλιστικά.

Ρώτησα χτες κάποιους άλλους συνομιλητές μου για την εντύπωση που έχουν σχηματίσει ως προς τους κατά Καλλικράτη δήμους. Η μέση εντύπωση ήταν πως επιχειρείται δημιουργία μεγαλύτερων δήμων για καλύτερη διαχείριση των θεμάτων των τοπικών κοινωνιών. Ωστόσο κανείς δεν είχε υπόψη του και ούτε μπόρεσε να προτείνει μια κάποια εξήγηση στο γεγονός ότι, ο κατά Καλλικράτη χάρτης Δήμων τη στιγμή που ενοποιεί τους δήμους του νομού Λακωνίας από 10 σε 3 (για παράδειγμα), την ίδια στιγμή προβλέπει τη δημιουργία ενός τέταρτου καινούργιου Δήμου πληθυσμού μόνο 500 περίπου κατοίκων! Πρόκειται για τον δήμο Ελαφονήσου που μέχρι τώρα ήταν μια μικρή κοινότητα. Για ποιούς λόγους γίνεται και τι εξυπηρετεί αυτή η προφανέστατα αντίθετη με τις κατά Καλλικράτη προβλέψεις οργάνωσης του δημοτικού χάρτη; Ακούγεται και δεν διαψεύδεται πως ο λόγος είναι ότι αυτό το νησί έχει καταστεί σχεδόν ιδιόκτητο με σκοπό τη μετατροπή του σε απέραντο ξενοδοχείο, σκοπός που ήδη είναι σε υλοποίηση. Αν κάτι τέτοιο ευσταθεί τότε αποκαλύπτεται πρόωρα ένας κερδώος στόχος του σχεδίου Καλλικράτης. Τι άλλο μπορεί να εξηγεί μια τέτοια επιλογή και, ακόμα περισσότερο, τι είναι εκείνο που εμποδίζει τα πολιτικά κόμματα και τους εκλογικούς σχηματισμούς να διατυπώσουν κάποια θέση γι' αυτό το θέμα, που έτσι κι αλλιώς δεν περνάει ούτε στα «ψιλά» της ενημέρωσης.

Η ιστορία ξαναγράφεται στα μουλωχτά

Σκέφτομαι πάλι ότι οι τοπικές ιστορίες κατ' ανάγκη θα ξαναγραφτούν, αυτή τη φορά με αναφορά όχι τον νομό αλλά την περιφέρεια. Σήμερα η τοπική ιστορία του νομού Χανίων, για παράδειγμα, εγγράφεται στη συνείδηση του ντόπιου κατοίκου ως το 1/52 της ελληνικής ιστορίας. Στην συνείδηση όμως των νεώτερων θα εγγραφεί η τοπική ιστορία, όχι πλέον του νομού αλλά της Περιφέρειας, και αυτή τη φορά η σχέση θα είναι 1/13 ή και λιγότερο. Το «βάρος» αυξάνεται δραματικά. Κάπου εκεί τα «τοπικά» χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με μια διαφορετικής ταχύτητας οικονομική ανάπτυξη σε κάθε περιφέρεια σκέφτομαι ότι θα δημιουργούν μια ντε φάκτο κατάσταση διαμελισμού. Σε συνθήκες τέτοιες η ανάπτυξη κινημάτων αυτονόμησης μοιάζει να είναι επακόλουθο. Αυτονομήσεις κρατιδίων με βελούδινο τρόπο, για λόγους που θα είναι πλέον αντικειμενικοί και με τη λαϊκή στήριξη δεδομένη (κοιτάζω τις αλλαγές του χάρτη στη βόρεια γειτονιά μας ή λίγο παραπάνω στην Τσεχία και βουρλίζομαι). Υποθέτω επίσης πως σε κείνο το χρονικό σημείο θα έχουν γεωγραφικά και δημογραφικά σταθεροποιηθεί οι πληθυσμοί που σήμερα προσδιορίζονται ως «μειονότητες» και ως «οικονομικοί μετανάστες». Φαντάζομαι δηλαδή μια κατάσταση που δεν μπορώ να υποθέσω αν, μεταξύ άλλων, οι κυβερνήσεις των περιφερειών θα επικοινωνούν μεταξύ τους με υπουργούς εξωτερικών, ούτε αν θα επικοινωνούν μόνο στην Αγγλική, αλλά μπορώ λογικά να υποθέσω ότι οι μαθητές των σχολείων του κρατιδίου της Θράκης θα μαθαίνουν την ιστορία της Πελοποννήσου με τον ίδιο τρόπο που θα μαθαίνουν, για παράδειγμα, εκείνη της Γαλλίας. Τα ονόματα Κολοκοτρώνης και Μακρυγιάννης για τον Θράκα μαθητή δεν θα δημιουργούν συνειρμούς πολύ διαφορετικούς από εκείνους που θα δημιουργούν τα ονόματα Νταντόν και Ροβεσπιέρος. Και αυτό μου φαίνεται ως η καλή εκδοχή, γιατί πιθανότερη μου φαίνεται η διακοπή της διδασκαλίας της ιστορίας στα σχολεία.

Άσπρο ή μαύρο;

Οι πολιτικοί σχηματισμοί ετοιμάζονται για τις εκλογές και ακολουθούν τον κατά παράδοση δρόμο. Τα πολιτικά κόμματα που τους κατευθύνουν έχουν μεταθέσει τη συζήτηση σε ζητήματα «κεντρικής» πολιτικής. Μνημόνιο, αντιμνημόνιο, επιδοκιμασία, αποδοκιμασία, κρίσιμη μάχη ο ένας, κρίσιμη μάχη ο άλλος, και όλοι μαζί: «η ΑΠΟΧΗ είναι απολίτικη συμπεριφορά, είναι αδιαφορία, ωχαδερφισμός, φυγή, λιποταξία κτλ.». Μας θέλουν όλους συμμέτοχους. Κάποιοι ωστόσο αυτή τη συμμετοχή την καταλαβαίνουμε σαν συνενοχή και κρατάμε συμβολική και σημειολογική, έστω, απόσταση δια της αποχής. Τίποτα σπουδαίο δηλαδή.

Νομίζω πως καταλαβαίνω αυτές τις συζητήσεις, τις επικλήσεις και τη σκοπιμότητά τους, όπως νομίζω πως καταλαβαίνω την αγωνία και τις προσδοκίες όλων όσων προσέλθουν στην εκλογική κάλπη της επόμενης εβδομάδας. Πολύ δε μάλλον που οι εκλογές αυτές διεξάγονται μέσα σε συνθήκες πρωτόγνωρης και βαθύτατης οικονομικής και πολιτιστικής εξαθλίωσης και με απολύτως γενικευμένη την αγωνία για το αύριο. Ωστόσο είναι η πρώτη φορά στα χρόνια μου που δεν μπορώ να δω το ενδεχόμενο του «μικρότερου κακού» στην περίπτωση συμμετοχής στις εκλογές. Είναι μάλλον η πρώτη φορά που βλέπω τα πράγματα σαν άσπρο ή μαύρο χωρίς κάτι ενδιάμεσο, κι αν κάνω λάθος είναι για καλό. Ούτε η επιλογή συνδυασμών που υποστηρίζονται από μικρά κόμματα, ούτε άκυρα και λευκά έχουν κατά την ανάγνωσή μου νόημα. Γιατί μπορεί να προσέρχεται κανείς με την εντύπωση - ψευδαίσθηση ότι ψηφίζει είτε υπέρ ή κατά του μνημονίου, είτε κατά του δικομματισμού, αλλά έχω την άποψη πως η συμμετοχή στις εκλογές αυτές θα μετρηθεί συνολικά σαν αποδοχή του σχεδίου Καλλικράτης. Δηλαδή του σχεδίου διάλυσης της Ελλάδας ως χώρας, σχεδίου που θα έχει εξαγνιστεί στην κολυμβήθρα της λαϊκής ετυμηγορίας. Όσο μεγαλύτερη η συμμετοχή στις εκλογές του Καλλικράτη τόσο μεγαλύτερος και ο εξαγνισμός του.

Αν οι συλλογισμοί μου αποδειχτούν αποκύημα μικρής ή μεγάλης φαντασίας θα είναι ό,τι καλύτερο. Αλλά ας έχουμε το νου μας, γιατί μπορεί το κεφάλαιο να μην έχει πατρίδα, αλλά εγώ που κάνω αυτούς τους συλλογισμούς κι άλλα 11 περίπου εκατομμύρια άνθρωποι σαν κι εμένα έλαχε να έχουμε αυτή την πατρίδα και θέλουμε να την έχουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας. Σκέφτομαι πως μια συνειδητή γενικευμένη αποχή (σε ποσοστά πάνω από 60%) από τις μεθαυριανές εκλογές θα συνεπάγεται εξ αντικειμένου την χρεοκοπία (στα όρια κατάρρευσης) του κατεστημένου πελατειακού πολιτικού συστήματος και μάλιστα συμπίπτουσα χρονικά με την οικονομική χρεοκοπία της χώρας για την οποία φέρει την αποκλειστική ευθύνη. Εκ τούτου θεωρώ πατριωτική στάση την αποχή από τις μεθαυριανές εκλογές. Η πιθανότητα αυτή είναι βεβαίως θεωρητική. Πάντως αδιέξοδο έτσι κι αλλιώς δεν μπορώ να δεχτώ πως υπάρχει. Όλα είναι μαχητά, αφού ένας κινητοποιημένος λαός μπορεί να φέρει τα πάνω κάτω και να ακυρώσει το οποιοδήποτε αντιλαϊκό σχέδιο, όσο καλοσχεδιασμένο και να είναι. Ωστόσο θλίβομαι στη σκέψη ότι κάποιοι σημερινοί 25άρηδες μπορεί στα 50 τους να ανατρέχουν 25 χρόνια πίσω και να κουβεντιάζουν με τρόπο ανάλογο με αυτόν που όλο και περισσότεροι σημερινοί 50ρηδες κουβεντιάζουν. Δηλαδή για τις πολιτικές -εκλογικές επιλογές των αρχών της δεκαετίας του 80 που υιοθετήθηκαν με το παραπλανητικό όραμα του δήθεν Ευρωπαϊκού ιδεώδους και έδεσαν χειροπόδαρα τη χώρα στο άρμα των αρπακτικών της Ευρώπης. Μια θανάσιμη πρόσδεση, που αντί για χρυσά κουτάλια, ευημερία και εγγύηση της εθνικής ανεξαρτησίας, οδήγησε σε πλήρη οικονομική και εθνική εξάρτηση με τα τραγικά υπό εξέλιξη αποτελέσματα που σήμερα βιώνει το μεγαλύτερο μέρος του λαού μας.