Τον τελευταίο καιρό περιήλθα σε εγκεφαλική αφλογιστία και καθόλου δεν με παρηγορεί η διαπίστωση πως και πολλοί άλλοι περιήλθαν σε ανάλογη κατάσταση. Γιατί είναι νομίζω οδυνηρό για κάθε σκεπτόμενο και κοινωνικά ευαίσθητο άνθρωπο να συνειδητοποιεί πως βρίσκεται σε εξέλιξη η διαμόρφωση μιας απάνθρωπης πραγματικότητας μέσα σε συνθήκες γενικευμένης κοινωνικής υπνηλίας, πολιτικού αριβισμού και απουσίας συλλογικών συμπεριφορών άμυνας από τους θιγομένους. Είναι οδυνηρή και απίστευτα επαχθής η παραδοχή πως, ενώ η πορεία διαμόρφωσης απάνθρωπων συνθηκών ζωής για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού συντελείται με γρήγορους ρυθμούς, την ίδια στιγμή ένα μεγάλο μέρος των θυμάτων εκφράζει (όπως προκύπτει από δημοσκοπήσεις) την άποψη πως τα «μέτρα είναι αναγκαία». Το θέμα δεν είναι να κάνει κανείς διαπιστώσεις και αναλύσεις, αλλά να μπορέσει να καταλάβει πού πάει το πράγμα, πού το πάνε δηλαδή όλοι αυτοί οι σωτήρες, να προβλέψει τα σχέδια των σωτήρων και να πάρει τα μέτρα του στο βαθμό που μπορεί. Είναι δε θλιβερή η διαπίστωση πως κάθε συμπεριφορά άμυνας φαίνεται να κατανοείται από τον μέσο άνθρωπο ως ατομική συμπεριφορά και όχι ως συλλογική.