Αγροτικά μπλόκα. Τι μπλοκάρουν οι μπλοκαρισμένοι;

Ξαναλέω, ότι έτσι κι αλλιώς με τους αγρότες είμαι (ως και αγρότης), είτε με μπλόκα είτε χωρίς. Ωστόσο σε προηγούμενο άρθρο, κατά τη διάρκεια των μπλόκων – κλειστών δρόμων, αναρωτήθηκα «με ποιον είναι οι αγρότες», όχι βέβαια για να πουλήσω εξυπνάδα ή να αφήσω κάποιο μαύρο υπονοούμενο. Γι’ αυτό και διατύπωσα ευθέως την άποψη πως από ό,τι κατάλαβα φορούσαν γαλαζοπρασινοκόκκινα καπέλα.

Έλεγα ότι, Τα τρακτέρ θα φύγουν από τα μπλόκα, οι αγρότες θα συνεχίσουν να πεινάνε και η ΚΑΠ θα μείνει στις Βρυξέλλες. Με εκμεταλλεύσεις 20 και 30 στρεμμάτων, με αγρότες αφημένους στην αμάθεια και στην επιδεξιότητα των πολιτευτών, δίχως προγράμματα εκπαίδευσης και δημιουργίας υποδομών και με συνεταιρισμούς διαχειριστές επιδοτήσεων αντί επιχειρηματίες, δίχως εθνική στρατηγική για τα προϊόντα του αγροτικού τομέα, είναι σίγουρο ότι όσα αναθέματα και να γίνουν στους μεσάζοντες η κατάσταση δεν αλλάζει στο καλύτερο ούτε για τους παραγωγούς ούτε για τους καταναλωτές. Σήμερα η Ελλάδα εισάγει τα διπλάσια αγροτικά προϊόντα από όσα εξάγει και, κατά πως φαίνεται, σε μερικά χρόνια θα τα εισάγει σχεδόν όλα, αλλά δεν θα μπορούν να τα αγοράσουν όλοι.

Οι αγρότες λοιπόν έφυγαν από τα μπλόκα, συνεχίζουν να πεινάνε (όσο πεινούσαν κι όταν πήγαν στα μπλόκα), αφού δεν πήραν δεκάρα τσακιστή και η ΚΑΠ όχι μόνο έμεινε στις Βρυξέλλες αλλά ζητάει πίσω και κάποια περσινά κονδύλια που δόθηκαν –όπως δόθηκαν- σε αγρότες για ενισχύσεις. Μια από τα ίδια και λίγο χειρότερα δηλαδή αν κιόλας λογαριάσει κανείς ότι στο μεταξύ αυξήθηκε η τιμή του πετρελαίου μέσω αύξησης της φορολογίας. Βέβαια ικανοποιήθηκαν ή, ακριβέστερα, δόθηκαν υποσχέσεις για την επίλυση κάποιων θεσμικών αιτημάτων, όπως για παράδειγμα η δημιουργία μητρώου αγροτών που, από όσο αντιλαμβάνομαι, αποτελεί ένα από τα βασικά αιτήματα του αγροτικού κινήματος.

Για πολλούς λόγους είναι δύσκολο να διαφωνήσει κανείς με το αίτημα της κατάρτισης μητρώου αγροτών. Γιατί όμως τίθεται με τέτοια ένταση αυτό το αίτημα; Η βασική στόχευση του αιτήματος είναι ο περιορισμός των δικαιούχων ως προς την κατανομή των κονδυλίων ενισχύσεων και επιδοτήσεων. Φαίνεται πρωταρχικό, και προφανώς είναι δίκαιο, να μη λαμβάνουν ενισχύσεις οι «αγρότες του Κολωνακίου» αλλά οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Αυτό που δεν φαίνεται είναι ότι οι ενισχύσεις – επιδοτήσεις είναι εκείνες που έχουν μπλοκάρει τους αγρότες. Το τζάμπα χρήμα, οι μαϊμουδιές στην απογραφή των ζημιών, τα πανωγραψίματα και όλα τα σχετικά μικροκόλπα που δυο τρεις δεκαετίες γίνονται συστηματικά και κατά συρροή. Με τα κόλπα αυτά υποτίθεται πως πιάνονται κορόιδα οι κοινοτικοί που δεν τα παίρνουν χαμπάρι και στάζουν το χρήμα. Η πραγματικότητα βέβαια είναι ολότελα διαφορετική, αφού το σύνολο του αγροτικού κόσμου έχει πλέον ανεπίστρεπτα εγκλωβιστεί στο λαγούμι των επιδοτήσεων- ενισχύσεων – αποζημιώσεων αδιαφορώντας ή υποβαθμίζοντας την παραγωγή. Αλλά οι επιδοτήσεις κάποτε τελειώνουν (ήδη τέλειωσαν για τους μικρούς αγρότες).

Είναι αξιοπρόσεκτο το γεγονός ότι οι κοινοβουλευτικοί πολιτικοί σχηματισμοί ΟΛΟΙ ΧΩΡΙΣ ΕΞΑΙΡΕΣΗ συμφωνούν ως προς το ότι οι αγρότες στα μπλόκα (γιατί τότε τους θυμούνται) έχουν δίκιο και αιτήματα δίκαια. Οι μεταξύ τους διαφωνίες, που ασφαλώς υπάρχουν, εστιάζονται στο αν είναι ή δεν είναι σωστό να κλείνουν οι δρόμοι, στο αν υπάρχουν διαθέσιμα λεφτά για επιδοτήσεις, ενισχύσεις, αποζημιώσεις, στο πόσα λεφτά, πότε, πως και σε ποιους θα δοθούν. Πρόκειται δηλαδή για θέσεις που κινούνται μέσα στα όρια του εγκατεστημένου συστήματος παραγωγής, τυποποίησης και εμπορίας αγροτικών προϊόντων. Θέσεις που ουδόλως αμφισβητούν αυτό το εγκατεστημένο σύστημα στην ουσία του. Το πολύ που συμβαίνει είναι πως πέφτουν μερικές κορώνες περί της διαφοράς τιμής από το χωράφι στο ράφι, περί πάταξης της αισχροκέρδειας, περί εξυγίανσης των μηχανισμών εμπορίου και η ζωή συνεχίζεται με τα είδη διατροφής αγροτικής προέλευσης να ανατιμώνται για τους καταναλωτές, ενώ οι τιμές για τους παραγωγούς διαρκώς συμπιέζονται.

Τα αγροτικά μπλόκα φαίνεται να αποτελούν ένα στρεβλό κατάλοιπο του πάλαι ποτέ ισχυρού συνεταιριστικού αγροτικού κινήματος, που προσπαθούσε να λειτουργεί σαν ασπίδα προστασίας για το αγροτικό εισόδημα και τη ζωή του αγρότη. Το κίνημα αυτό ελέγχθηκε από τις πολιτικές φράξιες, υποτάχθηκε σ’ αυτές, εκφυλίστηκε και εν τέλει διαλύθηκε. Απόμειναν τα αγροτικά μπλόκα κάτι σαν μνημόσυνο, σαν επετειακή τελετή και σαν καταμέτρηση δυνάμεων.

Δίχως συνεταιριστικό κίνημα, δίχως συνεταιρισμούς επιχειρηματικούς με πλατειά χρήση της διαθέσιμης επιστημονικής γνώσης και τεχνολογίας, συνεταιρισμούς που να παρεμβαίνουν στην προμήθεια αγροτοεφοδίων και να επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους στον τομέα μεταποίησης και εμπορίας δεν νομίζω ότι υπάρχει μέλλον για κανένα αγροτικό προϊόν και για κανένα νέο αγρότη. Δεν γνωρίζω κάποιον αγρότη που να οραματίζεται, να θέλει και να επιδιώκει τα παιδιά του να συνεχίσουν να είναι αγρότες (αυτό το όραμα είναι ασφαλώς κοινό σε όλες τις κατώτερες οικονομικά τάξεις. Είναι ωστόσο αξιοπρόσεκτο ότι ο μικρομεσαίος αγρότης γονέας θεωρεί ότι τα παιδιά του θα υπερβούν την τάξη του έστω και ως βιομηχανικοί εργάτες). Αυτό αποτελεί κατά την εκτίμησή μου αδιάσειστο τεκμήριο για την έστω λανθάνουσα συνειδητοποίηση του αδιεξόδου. Του οριστικού δηλαδή μπλοκαρίσματος που δεν ξεμπλοκάρεται με μπλόκα στους δρόμους. Φοβάμαι πως δεν κάνω λάθος. Αλλά αν δεν κάνω λάθος τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι η αγροτική οικονομία έχει μπει ήδη στη φάση εξαφάνισης της μικρής και μεσαίας αγροτικής εκμετάλλευσης, των μικρών και μεσαίων αγροτών και την αντικατάστασή τους από μεγάλες φάρμες (τσιφλίκια εποχής) και μεγάλες αγροτοβιομηχανικές μονάδες χωρίς αγρότες αλλά με εργάτες γης.