Νταβατζήδες υπεράνω πάσης υποψίας

ebloko στους νταβατζήδες της διατροφής μας

Δύσκολο ακούγεται, ακατόρθωτο σχεδόν, αλλά ως εγχείρημα αξίζει τον κόπο. Αξίζει τον κόπο γιατί  δεν υπάρχει η ελάχιστη αμφιβολία ότι λειτουργούν καλοκουρδισμένοι και αδιάλλακτοι μηχανισμοί, που επιβάλλουν με το έτσι θέλω τούς ισχυρούς άγραφους κανόνες και νόμους τους στη διακίνηση και τις τιμές των καταναλωτικών προϊόντων πρώτης ανάγκης.  Ντόπιων και εισαγόμενων.  Και μπορεί εγώ να λέω «με τα εισαγόμενα ας κάνουν ό,τι θέλουν», αλλά είναι φανερό ότι οι αθρόες εισαγωγές καταναλωτικών αγαθών (ιδιαίτερα στον τομέα των τροφίμων) χρησιμοποιούνται πλην των άλλων σαν μοχλός  ελέγχου των εγχώριων προϊόντων τόσο όσον αφορά την παραγωγή τους όσο (και κυρίως) όσον αφορά τις λιανικές τους τιμές.  Κατά τη γνώμη μου δεν πρόκειται απλώς για μια αγορά οργανωμένη και ελεγχόμενη μέσω καρτέλ αλλά για μια αγορά που λειτουργεί με όρους μαφίας. Όλα γίνονται στο μιλητό και όποιος τολμήσει να πάει κόντρα στους μαφιόζικους νόμους αντιμετωπίζει την μήνιν των νονών της διαπλεκόμενης μαφίας.  Μα, θα μου πεις, τόσα παρατηρητήρια τιμών δουλεύουν, τόσες ενώσεις καταναλωτών δραστηριοποιούνται  και  καμιά δεκάδα κρατικές υπηρεσίες επίσης. Όλες για τον έλεγχο των τιμών υποτίθεται, για τα φαινόμενα αισχροκέρδειας, για την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, για τον έλεγχο ποιότητας, καταλληλότητας  και άλλα τέτοια πιασάρικα. Τι κάνουν όλοι αυτοί;  Δεν είναι δύσκολη η απάντηση...

Πριν από λίγα χρόνια κάποιος ονόματι Σημίτης φερόμενος και ως εκλεγμένος πρωθυπουργός της Ελλάδας, απαντούσε με ένα στερεότυπο τρόπο σε οποιαδήποτε καταγγελία!  «Όποιος διαθέτει στοιχεία να τα πάει στον εισαγγελέα».  Ήξερε καλά ο μπαγάσας ότι η μαφία δεν παράγει στοιχεία για τον εισαγγελέα, καθότι οι νόμοι της άγραφοι και η ομερτά υπέρτατος  κανόνας,  για τούτο  και έφτυνε κατάμουτρα όποιον τολμούσε να αρθρώσει  μια λέξη περί σκανδάλων, διαφθοράς, αισχροκέρδειας κτλ. Στην ουσία του έλεγε να το βουλώσει, γιατί θα τον καλέσει ο εισαγγελέας για κάτι αδικήματα που ακούνε στην περιγραφή «διασπορά ψευδών ειδήσεων», «συκοφαντική δυσφήμιση» και άλλα παρόμοια.

Στην περίπτωσή μας, στην περίπτωση δηλαδή των καταναλωτικών αγαθών πρώτης ανάγκης, οι νταβατζήδες έχουν καταφέρει (σιγά το κατόρθωμα δηλαδή) όχι απλώς να είναι υπεράνω πάσης υποψίας, αλλά να έχουν φορτώσει τη βρόμικη δουλειά στις πουτάνες τους, δηλαδή στους παραγωγούς, που η τύχη των προϊόντων τους εξαρτάται από την τοποθέτησή τους στα χρυσοφόρα ράφια των νταβάδων.

Τι κάνουν, ή τι υποχρεώνονται ακριβώς να κάνουν, οι συνειδητοποιημένες πουτάνες ; Μιλάω για «συνειδητοποιημένες»,  γιατί  ασφαλώς  υπάρχουν εκατοντάδες παραγωγοί που αρνούνται να έχουν νταβατζή και που συνειδητά επίσης το παλεύουν όπως όπως και συνήθως καταφέρνουν απλώς να επιβιώνουν.

- Πληρώνουν αέρα κοπανιστό (νταβατζιλίκι) με τον τετραγωνικό πόντο του ραφιού προκειμένου να  ακουμπήσουν τα προϊόντα τους στα ράφια.
- Πληρώνουν τα κερατιάτικα των «προσφορών»  που κάθε τόσο πλασάρουν οι νταβατζήδες από τα μαγαζιά τους.
- Πληρώνονται  με επιταγές λήξης τέρμινου ή με ανοιχτό λογαριασμό που σημαίνει μετά από κάνα χρόνο και βλέπουμε.
- Υποχρεώνονται να κάνουν συσκευασίες «ετικέτας», δηλαδή ανταγωνισμό στον εαυτό τους τόσο ως προς την τιμή του προϊόντος όσο και ως προς την ποιότητά του.
- Υποκύπτουν σε απαιτήσεις «εκπτώσεων», επειδή το προϊόν δεν τραβάει δήθεν, επειδή υπάρχει ανταγωνισμός δήθεν κτλ. (αν και απλήρωτοι).
- Υποχρεώνονται να πουλάνε ακριβότερα σε όλους τους άλλους και μάλιστα τοις μετρητοίς.
- Και το κυριότερο:  Όταν πουλάνε σε άλλους (πλην των νταβατζήδων δηλαδή), παρ’ότι υποχρεώνονται να πουλάνε μετρητοίς και ακριβότερα, υποχρεώνονται κιόλας να απαιτούν και να διασφαλίζουν ότι οι αγοραστές / μεταπωλητές θα πουλήσουν ακριβότερα από τους νταβατζήδες.  Βάζουν δηλαδή τον όρο προσυμφωνημένης κατώτερης τιμής λιανικής, όπως τους έχουν απαιτήσει οι νταβατζήδες.
Το αντάλλαγμα που προσφέρει ο νταβατζής είναι η παρουσία των προϊόντων τους στα ράφια του, η διασφάλιση «επωνυμίας» (αναγνωρισιμότητας δηλαδή), ένα κάποιο εισόδημα και βεβαίως η ..κοινωνική καταξίωση.

 

Μα καλά, ο κόσμος (καταναλωτές) κοιμάται;

Με τα τσαρούχια κιόλας.  Βλέπω δεκάδες, εκατοντάδες προσπάθειες μέσα από blogs και  forums διαδικτυακά  που προσπαθούν να ανοίξουν το θέμα της ακρίβειας. Συζητήσεις για καρτέλ, μεσάζοντες, νταβατζήδες, αεριτζήδες, καταναλωτικές οργανώσεις της συμφοράς κτλ., κτλ. Βλέπω χιλιάδες κόσμο να συμμετέχει σε αυτές τις συζητήσεις, αλλά βλέπω συνάμα μια προχειρότητα (στις περισσότερες περιπτώσεις) και μια βαθύτατη έλλειψη σχετικής γνώσης. Και κει που κάπως πήγαινε να στρώσει το πράγμα, μπήκαν στη μέση οι θεωρίες για τις (δήθεν) «ελληνικές» επιχειρήσεις, μπήκαν μετά οι θεωρίες για το (δήθεν) κίνημα «χωρίς μεσάζοντες» και οι περισσότερες συζητήσεις φάνηκε να οδηγούνται στο πουθενά.  Εν πάση περιπτώσει όμως στο διαδίκτυο έχει ήδη δημιουργηθεί ένα καλό ρεύμα σχετικών συζητήσεων που έχει στον πυρήνα του την αμφισβήτηση της αυτοκρατορίας των νταβατζήδων διατροφής και όχι μόνο. Όμως τι να το κάνεις, όταν,

από την άλλη (δηλαδή από όλες τις άλλες) πλευρά δουλεύει καταλυτικά η έγχρωμη θεία Λένα! Υπαγορεύει δίχως αντιρρήσεις τι θα αγοράσεις και από πού. Υπαγορεύει τι σε …συμφέρει να αγοράσεις. Υπαγορεύσει τις «προσφορές αυτής της εβδομάδας» ή την «προσφορά για μία μόνο μέρα». Υπαγορεύει «τι αδυνατίζει»  (την τσέπη σου εννοεί) και «δεν παχαίνει» (παρά μόνο την τσέπη του νταβατζή). Υπαγορεύει πως η «coca cola πάει με όλα».  Υπαγορεύει τις «ελληνικές επιχειρήσεις» και την υψηλή τους «εταιρική ευθύνη». Υπαγορεύει τελικά στο χαϊβάνι τι θα ψάξει να βρει και να αγοράσει μόλις πάει στο πολυμάγαζο...

 

Τα καθαρτήρια  των νταβατζήδων

Δεκάδες τα λεγόμενα παρατηρητήρια τιμών.  Ιντερνετικά τα περισσότερα.

 Τώρα  πόσο «παρατηρητήριο» μπορεί να είναι εκείνο που δίπλα του (από πάνω του για την ακρίβεια) διαφημίζεται καθημερινά ένα μεγαλομπακάλικο είναι ένα θέμα... Πόσο έλεγχο μπορεί να ασκεί το ιντερνετικό μέσον του κοσμοπολίτη (μαχητικού δήθεν) μεγαλοδημοσιογράφου,  που στις κύριες ειδήσεις της ημέρας ανακατεύει  ως  «είδηση» τις «προσφορές»  συγκεκριμένου μεγαλομπακάλη είναι πάλι ένα θέμα.

Θέμα είναι και η φιλανθρωπική δραστηριότητα που ασκούν οι νταβατζήδες των ειδών πρώτης ανάγκης παρέα με τους καναλάρχες/νταβατζήδες της καθημερινής μας ενημέρωσης.

Κι όταν έτσι έχουν τα πράγματα, δεν μπορεί παρά η ευρύτατη τηλεοπτική προβολή  των κινημάτων «χωρίς μεσάζοντες» να εγείρει σοβαρά ερωτηματικά.  Κάποιο λάκκο δηλαδή έχει η φάβα στα σίγουρα. Λάκκο, που, αν και τον περιέγραψα σε κάποια περυσινά σημειώματα, τώρα μάλλον φαίνεται με γυμνό μάτι. Αρκεί να δει κανένας  πόσες πατάτες διανεμήθηκαν φέτος απευθείας από τους παραγωγούς (ούτε ένα κιλό!), ενώ η τιμή λιανικής της πατάτας διπλασιάστηκε, ή να σκεφτεί λίγο πάνω στην είδηση ότι 25 τόνοι λάδι που διανεμήθηκαν δίχως μεσάζοντες βρέθηκαν επικίνδυνα νοθευμένοι από τον ΕΦΕΤ (αλλά στο μεταξύ είχαν καταναλωθεί) ή να προβληματιστεί πάνω στη σημερινή είδηση ότι, ενώ είναι χιλιάδες οι τόνοι εγχώριων οσπρίων (φασολιών κυρίως) που σαπίζουν απούλητοι στις αποθήκες των παραγωγών, λόγω των αθρόων εισαγωγών σε χαμηλότερες  τιμές, ωστόσο  «γίνονται προσπάθειες για να πουληθούν μέσω των δήμων απευθείας στους καταναλωτές»…

Δεκάδες και οι «αρμόδιες υπηρεσίες» που κινητοποιούνται κατόπιν καταγγελιών και επιβάλλουν (όταν επιβάλλουν) κάτι πρόστιμα της πλάκας, γιατί έστω κι αν κάποιες φορές ακούγονται τσουχτερά στη συνέχεια ακολουθούν το δρόμο της δικαιοσύνης, δηλαδή τη φάμπρικα που κάνει τον θησαυρό άνθρακα  (προσβάλλω τη δικαιοσύνη, ε;  Καλά ας μου κάνει μήνυση).

Δεκάδες και οι (άγνωστης προέλευσης) φιλανθρωπικές πρωτοβουλίες. Τοπικοί, άρχοντες, παπάδες, ΜΚΟ, αφαιρεμένοι και θεούσες, ένα μείγμα από σκατά που «όλοι μαζί μπορούνε»  (να κάνουνε μπίζνες πάνω στη μιζέρια, τη φτώχεια και την ακρίβεια). Αλογίσια και ληγμένα, όλα η «φιλανθρωπία» τα ξεπλένει.

 

Και με τις πουτάνες τι κάνουμε;

Η εμπειρία εφοδιασμού του πρατηρίου ebloko.gr με προϊόντα Ελλήνων παραγωγών  δεν μου άφησε την ελάχιστη αμφιβολία, πως στις περιπτώσεις παραγωγών που έχουν ήδη τοποθετημένα τα προϊόντα τους στα χρυσοφόρα ράφια των μαγαλομάγαζων, οι κανόνες ελέγχου τιμών λειτουργούν χωρίς δυνατότητα παράκαμψης.  Στο μιλητό βέβαια, ώστε να μην μπορεί να παραχθεί κάποιο «σκληρό» στοιχείο.

Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις παραγωγών –με κάποιες εξαιρέσεις βεβαίως – ενώ απουσιάζει παντελώς μια επαρκής κοστολόγηση του προϊόντος, που να δικαιολογεί την αξίωση συγκεκριμένης τιμής πώλησης, έχει σχεδόν γενική αποδοχή η «μέθοδος» καθορισμού της τιμής παραγωγού με το μάτι στραμμένο στο πόσο πουλιέται ένα αντίστοιχο προϊόν στο ράφι του μεγαλομπακάλη.  Με αυτή τη μέθοδο είναι προφανές  ότι τελικά δεν προκύπτουν τιμές παραγωγού αλλά επιθυμίες παραγωγού, ενώ γίνεται απολύτως εξηγήσιμο το γεγονός της κυριαρχίας των νταβατζήδων.

Το εγχείρημα «πρατήριο ebloko» σκόνταψε με το καλημέρα πάνω σε αυτές τις πρακτικές.   Σκόνταψε στη διαδεδομένη μικροαστική και σίγουρα μυωπική αντίληψη εκατοντάδων παραγωγών, που είδαν την ανεμπόδιστη δυνατότητα απόθεσης των προϊόντων τους σε ράφι μεγάλου καταστήματος της Αθήνας (έτσι είδαν το πρατήριο ebloko.gr) σαν ευκαιρία αρπαχτής. Σκόνταψε στη συμπεριφορά παραγωγών που όταν έβλεπαν κάποιον άλλο παραγωγό να βάζει τα προϊόντα με τιμές 20 λεπτά φθηνότερες από τα δικά τους έτρεξαν αμέσως και ζήτησαν να κατέβουν οι δικές τους τιμές κατά 30 λεπτά, ώστε να είναι φθηνότεροι. Σκόνταψε  πάνω σε παραγωγούς που παρίσταναν τους μεγάλους με αστείρευτα δήθεν αποθέματα προϊόντος και μετά από 10 μέρες ομολογούσαν ότι δεν είχαν απόθεμα ούτε δυνατότητα παραπάνω παραγωγής. Αλλά σκόνταψε και πάνω στους παραγωγούς – πουτάνες που με το καλημέρα απαίτησαν συμφωνία για ελάχιστη τιμή λιανικής, ομολογώντας κυνικά  ότι εφαρμόζουν  δεσμεύσεις  που έχουν αναλάβει έναντι των νταβατζήδων τους. Από τις πιο πρόσφατες τέτοιες περιπτώσεις σταχυολογώ μια συνεταιριστική (μάλιστα, συνεταιριστική!)  μονάδα παραγωγής χυμών, μια μικρομεσαία  μονάδα παραγωγής ζυμαρικών και ένα παραγωγό ειδών με βάση τη Χιώτικη μαστίχα.  Μάλιστα η συνεταιριστική μονάδα επέδειξε τέτοια υποταγή στους νταβατζήδες που, αφού κατάλαβε πως το ebloko.gr δεν βάζει ποσοστά κέρδους στις τιμές παραγωγού, έδωσε κατά δική της ομολογία τιμή προμήθειας 2 λεπτά μεγαλύτερη από τη χαμηλότερη τιμή λιανικής που πουλάει ένας από τους νταβατζήδες της, ώστε να είναι απόλυτα σίγουρη πως δεν θα της τραβήξουν το αυτί (φυσικά και δεν μπήκαν τα προϊόντα της στο πρατήριο του ebloko.gr).  

Ε, τι να κάνουμε λοιπόν. Ο καθένας τη δουλειά του. Το ebloko.gr έτσι και αλλιώς όχι  μόνο κρατάει αποστάσεις από αυτό το πανάθλιο νταραβέρι, αλλά στέκεται απέναντί του με ένα σαφή και έντιμο τρόπο. Προβάλλει τους μικρούς και μεσαίους παραγωγούς που είναι αποκλεισμένοι  από την τηλεοπτική διαφήμιση και από τα ράφια των νταβατζήδων.  Φυσικά κάποιοι από αυτούς τους παραγωγούς (και όχι λίγοι) μόλις βγάλουν το κεφάλι τους από την αφάνεια μέσω του ebloko.gr σαγηνεύονται από τους νταβατζήδες,  που θέλουν να ανανεώνουν το χαρέμι τους.  Έτσι, πληθαίνει το χαρέμι, οι χανούμισσες τσακώνονται μεταξύ τους και οι νταβατζήδες τρίβουν τα χέρια τους.  Κανένα πρόβλημα. Οι επόμενοι παραγωγοί έπονται και το ebloko.gr θα μένει πάντα στη διάθεσή τους. Έτσι είναι η ζωή.

 

Εδώ γελάνε..!!

Έγραφα σε προηγούμενο σημείωμά μου ότι «...η ύπαρξη του ebloko.gr ανάγκασε τα πολυμάγαζα να κοτσάρουν  την ελληνική σημαία στις ταμπέλες τους και να διαφημίζουν τη δήθεν ελληνικότητά τους..,  … τώρα  με το πρατήριο ebloko.gr θα υποχρεωθούν επίσης να κατεβάσουν τις τιμές λιανικής των ελληνικών προϊόντων, ώστε τουλάχιστον ο κόσμος που συνειδητά τα προτιμά να μπορεί να τα αγοράσει.  Οι «κατάσκοποι» με τα μπλοκάκια στο χέρι έχουν πιάσει δουλειά. Περιφέρονται καθημερινά στο πρατήριο του ebloko.gr και τσεκάρουν τιμές.  Οψόμεθα…»

Πριν λοιπόν να στεγνώσει το μελάνι, καθώς λένε, άρχισαν οι …προσφορές και οι εκπτώσεις!   Μόλις είδε ένας μεγαλομπακάλης ότι το ebloko.gr πουλάει το φρέσκο γάλα 1 ευρώ το λίτρο, έσπευσε την άλλη μέρα κιόλας να διαφημίσει την προσφορά του, 0,99 το λίτρο  για όλα τα φρέσκα γάλατα!!!   Ξαφνικά δηλαδή ομολόγησε πως έκλεβε χοντρά μέχρι εκείνη τη μέρα, αφού πούλαγε το γάλα (μεσοσταθμικά) πάνω από 1,20 το λίτρο! Την άλλη μέρα ομολόγησε ότι έκλεβε (πιο χοντρά ακόμα) στο κωλόχαρτο. Είδε πως το ebloko.gr πουλούσε το ίδιο ακριβώς χαρτί 46% φθηνότερα και έσπευσε να ανακοινώσει «προσφορά» με 50% έκπτωση. Τέτοιος λωποδύτης λοιπόν!  Αλλά κανένα πρόβλημα. Το αντίθετο μάλιστα. Θα αναγκαστεί και αυτός και οι όμοιοί του να φάνε τα σκατά τους. Θα υποχρεωθούν να κατεβάσουν τιμές στα επίπεδα που το ebloko.gr ορίζει. Και ως γνωστόν οι δουλειές  αυτές με αγιαστούρες και «συμφωνίες κυρίων» δεν γίνονται.  Οπότε οσονούπω βλέπω  και τους παραγωγούς -  πουτάνες να οδύρονται γιατί ο νταβατζής θα τους πιεί το αίμα για να χάσει όσο το δυνατόν λιγότερα, αφού αναγκάζεται να ρίξει τις τιμές λιανικής. Τι να κάνουμε όμως; Είπαμε, έτσι είναι η ζωή.

 

Υ.Γ. (επειδή ποτέ δεν ξέρεις τι ξημερώνει)

 Δια ταύτα, κύριε εισαγγελεύ,

στην ελαχίστως πιθανή περίπτωση που, είτε αυτοκλήτως είτε κατά παραγγελία, ερεθιστείτε έν τινι τρόπω από το παρόν σημείωμα,

δύνασθε  παραχρήμα  να θεωρήσετε ότι  τα ως άνω αναγραφόμενα  αποτελούν  συλλήβδην αποκύημα της φαντασίας μου. Σας διαβεβαιώ περί τούτου. Άλλωστε, αν συνέβαιναν πραγματικά, θα τα είχαν προ καιρού εντοπίσει οι αδέκαστες δημόσιες  υπηρεσίες και οι εντιμότατοι μπανιστηρτζήδες των παρατηρητηρίων τιμών.  Ομολογώ  λοιπόν πως όλα τα φαντάστηκα προκειμένου να στήσω ένα ευφυολόγημα, παρουσιάζοντας τους φιλάνθρωπους  μεγαλέμπορες ως νταβάδες  και κάποιους συνεργαζόμενους με αυτούς  παραγωγούς ως ορντινάτσες  τους.  Απολογούμαι λοιπόν και οικειοθελώς ομολογώ εκ των προτέρων, άπαξ δια παντός.   Άλλο τι δεν έχω να προσθέσω, πλην να επαναλάβω ότι,

…οι τιμές θα κατέβουν!   Γιατί έτσι θέλουμε…